bakteriyel fermantasyon ne demek?
Bakteriyel Fermantasyon
Bakteriyel fermantasyon, bakterilerin oksijensiz ortamda organik maddeleri parçalayarak enerji elde etme sürecidir. Bu süreçte, şekerler, amino asitler ve organik asitler gibi çeşitli substratlar kullanılarak farklı son ürünler elde edilir. Fermantasyon, endüstriyel olarak birçok farklı alanda yaygın olarak kullanılır.
Temel Prensipler:
- Oksijensizlik: Fermantasyon, genellikle oksijenin olmadığı veya çok az olduğu ortamlarda gerçekleşir.
- Enerji Üretimi: Bakteriler, organik maddeleri parçalayarak ATP (adenozin trifosfat) şeklinde enerji üretirler.
- Son Ürünler: Fermantasyonun son ürünleri, kullanılan bakteri türüne ve substrata bağlı olarak değişir. Laktik asit, etanol, asetik asit, bütirik asit, propiyonik asit, karbondioksit ve hidrojen gibi çeşitli maddeler üretilebilir.
Fermantasyon Türleri ve Son Ürünleri:
- Laktik Asit Fermantasyonu:
- Homolaktik Fermantasyon: Glikozun neredeyse tamamı laktik aside dönüştürülür. Yoğurt, peynir gibi süt ürünlerinin üretiminde kullanılır. (örn: Lactobacillus)
- Heterolaktik Fermantasyon: Laktik asit yanında etanol, karbondioksit gibi diğer ürünler de oluşur. Turşu, kefir gibi ürünlerin üretiminde rol oynar. (örn: Leuconostoc)
- Alkolik Fermantasyon: Şekerlerin etanol ve karbondioksite dönüştürülmesiyle gerçekleşir. Bira, şarap gibi alkollü içeceklerin ve ekmek üretiminde kullanılır. (örn: Saccharomyces cerevisiae - bir maya türü olmasına rağmen bakteriyel fermantasyona benzer prensiplerle çalışır.)
- Asetik Asit Fermantasyonu: Etanolün asetik aside (sirke) dönüştürülmesiyle gerçekleşir. Sirke üretiminde kullanılır. (örn: Acetobacter)
- Bütirik Asit Fermantasyonu: Şekerlerin veya nişastanın bütirik asit, karbondioksit ve hidrojene dönüştürülmesiyle gerçekleşir. Genellikle kötü kokuşma süreçlerinde rol oynar. (örn: Clostridium)
- Propiyonik Asit Fermantasyonu: Laktatın propiyonik asit, asetik asit ve karbondioksite dönüştürülmesiyle gerçekleşir. Bazı peynirlerin (örneğin, İsviçre peyniri) karakteristik tadının ve delikli yapısının oluşmasında rol oynar. (örn: Propionibacterium)
Endüstriyel Uygulamalar:
Bakteriyel fermantasyon, gıda endüstrisinden ilaç endüstrisine kadar geniş bir yelpazede kullanılır.
- Gıda Endüstrisi: Yoğurt, peynir, turşu, sirke, alkollü içecekler, ekmek gibi ürünlerin üretiminde kullanılır.
- İlaç Endüstrisi: Antibiyotikler, vitaminler, enzimler ve diğer farmasötik ürünlerin üretiminde kullanılır.
- Biyoyakıt Üretimi: Etanol, bütanol gibi biyoyakıtların üretiminde kullanılır.
- Atık Su Arıtma: Organik atıkların parçalanması ve arıtılması süreçlerinde kullanılır.
Önemli Kavramlar: